Het is inmiddels een wetmatigheid. Paardenliefhebbers kopen graag een stulpje op het platteland en direct ook maar een pony of paard voor dochterlief.
Met Breda Hippique is het seizoen helemaal losgegaan, de springruiters vliegen dezer dagen over de hordes, geoefende ruiters leveren topprestaties en de paardensport brengt vertier voor duizenden.
Liesbeth de Kroon (30) heeft er de handen vol aan. Niet zozeer aan Breda Hippique, maar wel aan de edele viervoeters. Ze is paardendokter, paardengynaecoloog feitelijk, ze gaat op ziekenbezoek, verzorgt een wond, doet inseminaties of inentingen.
De Etten-Leurse is op 1 juni haar eigen mobiele paardenpraktijk De Kroon begonnen, zeven dagen in de week. Een weekeindje vrijhouden is voor haar in Nederland paardenland (de hippische sport is met 400.000 beoefenaars de vijfde sport) nog niet zo eenvoudig. We ontmoeten de paardengynaecoloog bij hengstenhouderij Jespers in Prinsenbeek, een grote klant met 45 ‘vaste’ paarden op stal. “Hier begin ik om acht uur ‘s morgens”, zegt ze als ze haar in het plastic gestoken arm behendig en voorzichtig bij een merrie naar binnen stuurt. “De merrie heeft vocht in de baarmoeder. We brengen drie liter steriel vocht in om het vocht dat er niet thuishoort mee uit te spoelen.” En dan: “Mieke, kun je even met de emmer komen, snel, snel.” Water uit het inwendige van het paard druppelt uit een dun slangetje. De merrie lijkt het gewend.
“Het water moet eruit omdat de bevruchte eicel anders dreigt te verdrinken”, legt ze uit. “Ik doe de hele gynaecologische begeleiding om merries drachtig te krijgen. Dit is de dagelijkse praktijk. Scannen met een echo, kijken of er nog een keer geïnsemineeerd moet worden. Of misschien is de merrie wel drachtig.” Opvoelen heet dat in doktersjargon, en uitspoelen.
Seizoensgebonden arbeid, van maart tot oktober, de lange dagen en de warmte maken de merries hengstig en vruchtbaar. Dan spelen de hormonen op. In een cyclus van drie weken is een paard vijf dagen hengstig.
De Kroon doet de inseminaties of de controle van de bevruchte eicel wel vijftien tot twintig keer per dag. In de stal bij Jespers, maar ook bij particulieren thuis. Haar mobieltje wil nog weleens afgaan. De klantenkring lijkt onverzadigbaar, van Roosendaal tot aan Tilburg, van Dordrecht tot aan Breda. De paardendokter bij u thuis. In België is het gemeengoed, in Nederland rukken de mobiele paardenpraktijken nu ook op. “Er is veel behoefte aan”, weet ze. Met een injectie in de hals van de merrie wordt intussen de baarmoeder nog wat samengeknepen om het laatste beetje vocht eruit te krijgen.
Maar ze doet vanuit haar praktijkauto ook wonden, bevallingen of acute hulp, bijvoorbeeld bij koliek, een buikziekte bij paarden die pijn veroorzaakt en levensbedreigend kan zijn. Dan gaat de achterklep open en komen medicijndoos en stethoscoop tevoorschijn.
De Kroon studeerde diergeneeskunde in Antwerpen en in Gent en werkte zes jaar bij dierenkliniek De Baronie in Prinsenbeek. De eigenaar van een paard bepaalt met welke hengst wordt geïnsemineerd. Met de jongste technieken worden ook embryo’s ingebracht bij draagmerries, tegenwoordig paardenbusiness as usual. Maar wel een miljoenenindustrie. Bevroren sperma gaat door heel Nederland, over de hele wereld.
Het Koninklijk Warmbloed Paardenstamboek Nederland is met 28.000 leden als fokkerijorganisatie wereldleider. Neem tophengst Indoctro van de Friese stal VDL, het paard heeft in één jaar tijd via inseminatie 420 merries gedekt. Een beetje hengst doet al snel, per inseminatie, duizend euro aan dekgeld, tel uit de winst. Het is een wereld van dromen van succes en geluk, en er zit een gokelement in. Iedereen wil het mooiste en beste van zijn paard. Sinds twintig jaar wordt aan kunstmatig inseminatie gedaan. Veel veiliger, volgens De Kroon dan met de hengst van stal naar stal gaan voor een natuurlijke dekking, zoals vroeger. Het risico op geslachtsziektes wordt nu tot een minimum beperkt.
Anne Jespers van de Beekse Hengstenhouderij zweert bij ‘haar’ paardendokter. “Ze is zelfverzekerd, weet de klant goed te overtuigen.”
En het is zoals zoon en topruiter Mark Jespers het zegt: een ruiter of stal kan niet alleen leven van de prijzen, moet soms ook een springpaard verkopen.
